مشخات گونه های عمده فندق

مشخات گونه های عمده فندق

به استثنای C. avellana  که اغلی ارقام فندق های کنونی از آن جدا شده است گونه های دیگری نیز هستند که بی اهمیت نیستند مانند: C. heteriphylla, C. Americana, C. pontica, C. maxima, C. chinensis, C. colurna .

1. colurna : این فندق گونه ی درخت آسیایی است که ارتفاع آن گاهی به 200 متر می رسد. پوست این درخت سخت، ضخیم، خشبی و دارای شیار های عمیق است.

سیستم ریشه ای آن قوی و عمودی است و به همین دلیل رشد درخت در خاک های خشک و زمین های سنگلاخی و سبک سریع است. اما این درخت در خاک های سنگین و مرطوب به خفگی ریشه بسیار حساس است.

1. colurna از جمله گونه هایی است که پا جوش نمی زند و از این رو ، در 50 سال گذشته از آن به عنوان پایه بیشتر استفاده شده است که در پیوند با C. avellana سازش بسیار مطلوبی نشان داده است. با این حال استفاده از دانه های آن نیز در خزانه کاری نیز مشکلاتی دارد، زیرا قوه نامیه دانه و سبز شدن نهال در خزانه ضعیف و رشد آن کند است. ولی با سرمادهی در دراز مدت سبز می کند. و پس از دو سال آماده برای پیوند می شود.

ریشه های آن کم پشت و گسترش آن در زمین اصلی بسیار کم است.

در دانشگاه کوروالیس Corvallis در اورگون پژوهشگران سگرم بررسی در مورد تهیه دو رگ هایی بین گونه های Colurna × avellana و یا chinensis × colurna هستند.

1. chinensis : گونه ای است نزدیک به colurna که خاستگاه آن چین، پوست آن تیره و محکم ، درخت آن قوی و حجیم است و بلندی آن به 40 متر می رسد. این گونه پا جوش ندارد.
2. maxima : گونه ای است نسبتا قوی که ارتفاع آن به 3 تا 6 متر می رسد. این گونه در بالکان و آسیای صغیر انتشار دارد و تا قفقاز گسترش یافته است. maxima قامتی بلند و برگ هایی پهن و گرد دارد. میوه آن به فهم فشرده ، در دسته های سه تایی و در گریبانه ی لوله ای قرار گرفته است. با آنکه maxima پا جوش زیادی دارد ، میوه آن لذیذ و کیفیت مغز آن مطلوب و ممتاز است. بعضی از ارقام maxima در خزانه کاریهای فرانه تکثیر و وارد بازار تجارت شده اند. مانند:

فندق های پوست سفید با برگ های سبز و غشای زرد کمرنگ دور مغز میوه

فندق های پوست قرمز با برگ های سبز مسی و غشای جگری رنگ دور مغز میوه

فندق های ارغوانی پوست سرخ (Corylus maxima purpurea) با برگ های قرمز تیره در بهار و سبز مسی در تابستان و غشای سرخ رنگ دور مغز میوه

قابل توجه است که ارقام زیادی از فندق های کنونی ، دو رگ هایی هستند که از (Corylus maxima × Corylus avllana) به دست آنده اند.

1. pontica : درختی نسبتا قوی به ارتفاع 5 متر با تاج گسترده ، پاجوش دهنده و مرکز انتشار آن منحصر به سواحل دریای سیاه است. و اغلب ارقام کنونی فندق های ترکیه (سیوری sivri، پالاز palaz ، تومبولtombul ) از آن منشعب شده اند.
2. Americana : این کونه بیشتر در شرق آمریکا منتشر شده و بوته ی کوچکی است که طول آن به 3 متر نمی رسد. پوست میوه آن سخت و کلفت ، انتهای آن پهن و گسترده و گریبانه آن از دو برگچه پهن ترکیب شده است.

بعضی از کارشناسان در شمال شرق امریکا از مقاومت این گونه در مقابل سرما استفاده کرده اند. و از تلقیح آن با C. avellana دو رگ هایی مقاوم به سرمای سخت شمالی یافته اند. علاوه بر پاره ای از دو رگ های انتخابی به دست آمده از این گونه مانند : امریکن راشamerican rush  ، لیتل پیجlittle page ، وینکلرwinkler، تعداد زیادی نیز به مرحله تکثیر و ازدیاد نسبی در تجارت رسیده اند. مانند: ریدreed ، گراهامgraham ، بیکس بایbixby ، بوچانانbuchanan ، مورنینگ سایدmorning side ، پوتوماکpotomac ، کارولاcarola ، دولورسdolores ، و مگدالنmagdalene

1. heterophylla : این گونه در شرق سیبری ، چین، کره و ژاپن انتشار دارد. بوته ی کوچک و کم قدرتی است که ارتفاع آن به ندرت به 4 متر می رسد. این گونه به سبب قوی بودن و مقاومت در سرمای خیلی زیاد ( تا C°45-) ، سارش بسیار خوبی نیز با خاک های کم عمق و خشک دارد. گلدهی آن در بهار به تاخیر می افتد. میزان باردهی آن بالا ولی کیفیت میوه آن به سبب کدر بودن رنگ و سفتی پوست نامطلوب است.

امید است که از (Corylus heterophylla × Corylus avllana) دور گ هایی مقاوم تر به سرما، اما با کیفیت مغز فندق بهتر به دست آید.

قبل از اتمام تشریح گیاه شناسی فندق لازم است در مورد سه رقم فندق زینتی نیز که از اخلاف C. avellana به دست آمده اند توضیح داده شود:

C.a. var. contorta رقمی با سر شاخه های پر پیچ و تاب و شاخه های رو به پایین ، از گونه ای زینتی ، کم قدرت با تاخیر بسیار در گلدهی و خیلی کم با با میوه ریز و پوست سخت و نامرغوب است.

C.a. var. quercifolia رقمی با برگ های بریده بریده شبیه به برگ بلوط از گونه ای خیلی قوی، زینتی با قامتی کشیده ، بار دهی فراوان ، میوه هایی ریز و توخالی و با پوست سفت و سخت و خشبی است.

C.a. atro purpurea : رقمی است با برگ هایی به رنگ قرمز روشن، بسیار با دوام و گریبانه ای به رنگ قرمز زیبا، بسیار بار آور و دارای میوه های ریز ، اما با کیفیت مطلوب است.